به گزارش خبرنگار خبرگزاری حوزه، حجت‌الاسلام والمسلمین حسن بوسلیکی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، طی سخنانی در هم‌اندیشی علمی «از نفرت‌پراکنی مجازی تا خشونت‌ اجتماعی»، که از سوی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد، گفت: ترامپ در یک سخنرانی‌ با اشاره به مراسم تحلیف خود گفت، این شلوغ‌ترین مراسم تحلیف در آمریکا بود، ولی بعد مشخص شد که مراسم اوباما شلوغ‌تر بوده است؛ وقتی علت این سخن را از او پرسیدند او تعبیر «حقایق جایگزین» را به کار می‌برد؛ یعنی یکسری حقایق ساختگی را جای حقایق واقعی را می‌پندارند.

وی افزود: لویتین در کتاب خواندنی دروغ‌های مسلح، گفته است که در کتاب فرهنگ واژگان، واژه «پساحقیقت» واژه برتر سال انتخاب شد و این نشان می‌دهد که واقعیات بیرونی کمتر از احساس و ذهنیت ما در رفتارهای ما نقش‌آفرین هستند؛ لذا رسانه‌ها برای ما دنیای پساحقیقت درست کرده‌اند و این یک واقعیت است. درست است که عمدا رسانه‌ها، تشدیدکننده و تقویت‌کننده آسیب‌ها و خشونت و نفرت هستند ولی نظریه انتخاب قائل به تعامل میان واقعیت و رسانه است؛ یعنی وقتی زمینه عینی وجود نداشته باشد رسانه‌ها نمی‌توانند نفرت و خشونت ایجاد کنند.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه اگر ما نگران اثرپذیری فرزندان خود هستیم باید روی کمبودهای روانی و روحی آنان کار کنیم، گفت: اگر کودک مسیر درست تربیتی را طی کند آنقدر به محتواهای بد علاقه نخواهد داشت و اگر هم خشونت و صحنه‌های بد را ببیند هم چندان در رفتار اجتماعی خود اعمال نمی‌کند. بنابراین زمینه اجتماعی باعث مؤثر بودن محتوای رسانه می‌شود. شبکه‌های خارجی با ناجوانمردی علیه روحانیت و حوزه و ماشین‌های امداد نفرت‌پراکنی می‌کنند، ولی متأسفانه این جریان، به جریانی دوطرفه تبدیل شده است.
دیگری‌سازی؛ عالم اصلی خشونت و نفرت

حجت‌الاسلام بوسلیکی با بیان اینکه مسئله اصلی نفرت‌پراکنی و خشونت‌گستری، مسئله دیگری‌سازی است، اظهار کرد: اینکه ما تئاتر درست کنیم و مخالفان خود را شمر و برانداز و معاند تصویر کنیم یک نوع ایجاد نفرت است و از سوی دیگر وقتی شبکه voa با استفاده از سخنان سست یک عده روحانی، تصویری از روحانیت نشان می‌دهد که اینها افرادی خرافاتی و بی سواد هستند باز هم ایجاد نوعی نفرت و خشونت است. وقتی آقای عالی پیام، شاعر هجوپرداز یک روزی فحاشی و هجوگویی علیه روحانیت کرد امروز خودش از اینکه در تجمعی به وی اعتراض شده است گلایه می‌کند؛ بنابراین ما باید نسبت به فحش‌دادن حساس باشیم، زیرا وقتی خشونت و نفرت‌پراکنی عادی شد یک روزی خودمان چوب آن را خواهیم خورد و این آقا هم مبتلا به این مسئله شد.

وی با اشاره به نقش تکفیر در ایجاد نفرت و خشونت، اضافه کرد: اندیشه تکفیر گاهی سبب می‌شود ما مخالفان خود را مانع ظهور بدانیم و آنها را تکفیر کنیم و برعکس عده‌ای هم یک فرد بسیجی را با خشن نشان‌ دادن او از جهت انسانی، تکفیر می‌کنند. استعاراتی که درباره همدیگر درست می‌کنیم یکی دیگر از این عوامل است؛ مثلا اگر ارتقا و بهبود معنوی خود را با رشد گیاه استعاره کنیم، گیاه نیازمند باغبان است. البته آفت می‌زند، ولی اگر آن را با سفر استعاره کنیم، مسافر نیازمند راهنمای سفر است و راهنما، فقط نقش راهنمایی دارد بنابراین این استعارات صرفاً تشبیه ادبی نیست و اثر واقعی دارند. اینکه ما «دیگری» را با چه ملاکی تعریف می‌کنیم و آنها را مخالف، معاند، برانداز و دشمن و... می‌دانیم مهم است، کمااینکه این افراد هم، حس منفی‌ را که عده‌ای نسبت به پلیس مبارزه با شورش دارند با لباس روحانیت پیوند می‌زنند و نسبت به لباس روحانیت هم نفرت ایجاد می‌کنند.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه مسئله اصلی فضای مجازی و رسانه، دیگری‌سازی و تصویرسازی منفی است، اظهار کرد: بنابراین ما به همان اندازه که باید به مخالفان خودمان نهیب بزنیم که دست از این کارها بردارند باید نسبت به دوستان و هم جبهه‌ای‌های خود تذکر بدهیم؛ اگر ما هم از شیوه آنها استفاده کنیم. پس تفاوت ما با آنها در چیست؟ مشکل امروز در عینیت و مجاز جامعه ما، اخلاق‌زدایی است؛ اینکه سخنران ما در تلویزیون می‌گوید دین دنبال تحقق اخلاق نبود مسئله کمی نیست؛ اخلاق‌زدایی از جنبش‌های اجتماعی هم مانند این تعبیر که انقلاب، خون می‌خواهد، خشونت را گسترش می‌دهد. محتوای دینی ما چقدر با این فضای اخلاق‌زدایی امروز فاصله دارد؛ امام علی(ع) فرمودند که مؤمن با کسی که در قبال او انصاف را رعایت نکند انصاف می‌ورزد و از فضل انسان این است که اگر کسی به او بدی کرد او خوبی کند.

وی با بیان اینکه متأسفانه ما بین بغض و حقد و کینه تمایز قائل نیستیم، گفت: حقد ناظر به فرد و شخص و گروه دیگری است ولی بغض نسبت به امور منفی، برای خود فرد است، ولی متأسفانه ما با درهم آمیختگی مرزها، بغض را به کینه و حقد تبدیل می‌کنیم؛ امام علی(ع) وقتی در بستر شهادت بودند فرمودند اگر من زنده باشم و ضارب را عفو کنم برای من حسنه است بعد به امام حسن(ع) فرمود پس او را عفو کنید و اگر نکردید فقط یک ضربه بزنید و بعد فرمودند از غذایی که خودتان می‌خورید به او که اسیر شما است بدهید.

حجت‌الاسلام بوسلیکی افزود: الان گرفتار رفتار متقابل و جبرانی هستیم و می‌گوییم چون او می‌زند ما هم می‌زنیم و چون نفرت‌پراکنی دارد ما هم باید علیه او نفرت‌پراکنی کنیم، در صورتی که انسانی که نفرت دارد نمی‌تواند اخلاقی زندگی کند. کسی که سال‌ها هجو گفته و به روحانیت فحش داده است روزی هم خودش چوب آن را خواهد خورد و این سنت الهی است.

۳۱۳/۱۷